Ethiopië heeft een kerk met een rijke geschiedenis. Men schat dat 18% van de bevolking van bijna 130 miljoen bij een protestantse of evangelische kerk behoort.
Maar meer dan 90% van de voorgangers van deze kerken hebben geen formele training – hoewel er een groeiend aantal van hen wel theologisch onderwijs hebben genoten (waaronder een aantal Langham-afgestudeerden).
Jammergenoeg was er tot nut toe geen professionele lokale christelijke uitgeverij, waardoor begaafde auteurs in het Engels schreven om gepubliceerd te worden. Daarom was er een tekort aan goede en relevante boeken die kerken kunnen helpen om theologisch sterker te worden en het ‘welvaartsevangelie’ buiten de deur te houden.
Het keerpunt kwam toen Langhams Colin Macpherson in 2022 Tekalign Duguma uit Ethiopië ontmoette.
‘Dat is mijn droom!’
Toen Tekalign een aanvraag deed voor een schrijversbeurs van Langham, antwoordde Colin dat hij een uitgever nodig zou hebben. Tekaligns reactie was: “Ik wil zelf een uitgever zijn, dat is mijn droom”!
Colin regelde een ontmoeting met Tekalign om het opstarten van een uitgeverij te bespreken. Na gesprekken met collega’s uit verschillende denominaties, kreeg Colin het gevoel dat Tekalign de man was “die God roept om uitgever te zijn”. Tekalign, 45 jaar oud, heeft een opmerkelijke geloofsreis achter de rug.
Hoewel hij uit een christelijk gezin kwam, had Tekalign tegen zijn twintigste God verworpen, dronk hij stevig, gebruikte drugs, en had geen hoop meer.
Tekalign verliet zijn huis om op straat te gaan leven en uiteindelijk niet meer verder te leven. Een paar dagen later had hij een touw in zijn zak en was van plan zichzelf op te hangen, toen een oom hem herkende.
Hij nodigde Tekalign uit om met hem mee te gaan naar een gebedsbijeenkomst. Toen ze gingen zitten, sprak de voorganger over Gods liefdevolle tweede kansen, en dat hij geloofde dat er iemand in de gemeente was die van plan was zichzelf van het leven te beroven, maar voor wie God betere plannen had. Dat trok Tekaligns aandacht.
Die avond had hij een ontmoeting met God en gaf hij zijn leven aan Hem over. In de daaropvolgende drie weken las hij elk christelijk boek dat hij kon vinden en schreef zich in bij een Bijbelschool. Hij zei dat hij christelijke boeken wilde schrijven en uitgeven. Dat was het begin van veertien jaar academische studie, waarin hij verschillende certificaten en diploma’s behaalde. Naast het schrijven van boeken is hij momenteel docent aan de Ethiopian Graduate School of Theology en exegetisch consultant voor Wycliffe Bible Translators in Ethiopië.
De start van uitgeverij Onesimus
Met steun en aanmoediging van Colin, en startkapitaal van Langham, is de eerste christelijke uitgeverij in Ethiopië opgericht, met de naam ‘Onesimus’. In oktober 2024 vond een informatiebijeenkomst plaats waarbij zo’n 400 mensen uit verschillende kerken aanwezig waren.
Tegelijkertijd werden drie boeken uitgebracht. Tekalign gaf aan dat zijn motivatie om een uitgeverij te starten voortkwam uit het feit dat andere uitgevers zich voornamelijk richten op vertaalde werken, in plaats van boeken geschreven in en voor de Ethiopische context:
“Vertaald materiaal slaagt er vaak niet in om volledig recht te doen aan de unieke culturele, sociale en geestelijke aspecten van Ethiopische gemeenschappen. Door boeken te publiceren die zijn geschreven door lokale auteurs die deze contexten diepgaand begrijpen, willen we meer relevante boeken beschikbaar maken voor de lokale kerk en theologische gemeenschap.”
Langham was vorig jaar actief betrokken bij 28 lokale uitgevers in 23 verschillende landen, en hielp bij de productie van 61 titels in lokale talen. Maar idealiter wil Colin zichzelf uiteindelijk overbodig maken: “Het Westerse aspect in dit project is mijn vriendschap met Tekalign en het kapitaal om de uitgeverij op gang te brengen. Alles daarbuiten is van hem. Het is zijn bediening.”
Minder afhankelijk
“We willen dat anderen eigenaarschap nemen. In elk land waar ik werk, is dat mijn doel. Hoe minder ik nodig ben, hoe beter. Hoe minder afhankelijk ze zijn, hoe beter.” Colin legt uit waarom contextuele bronnen in de lokale taal zo essentieel zijn: “Wij zouden het ook niet prettig vinden als men ons in onze kerken zou vertellen dat we per se het nieuwste boek van de ‘Southern Baptists’ in de Verenigde Staten moeten gebruiken!”
“Een van de redenen waarom ik zo sterk geloof in lokale uitgeverijen, is dat zij de kans krijgen om zélf te bepalen welk materiaal ze nodig hebben. Ze zijn ontzettend kwetsbaar voor allerlei externe invloeden, vooral die gepaard gaan met geld. Ik probeer hen redactionele vrijheid te geven om te doen wat zij willen doen — want geld brengt meestel controle met zich mee.”
““En als uitgevers alleen maar boeken redigeren die anderen willen publiceren, dan ben je geen uitgever meer. Dan ben je geen profetische stem. Dan ben je slechts een dienstverlener voor iemand anders. Dan ben je je stem kwijt.”
Onesimus legt de basis voor een nieuwe generatie christenen in Ethiopië. Ze hebben plannen om in de komende jaren maar liefst 90 boeken uit te geven.
(Geschreven door Victoria Marsay, Langham Partnership UK & Ireland)